نشانه شناسی باغ ایرانی (باتأکید بر باغ فین کاشان)

باغ ایرانی مجموعه ای است پرداخته از ترکیب بناهای انسانی و طبیعت که توسط باغ ساز در چارچوب فرهنگ ارائه شده است. به عبارتی باغ را باید طبیعتی فرهنگ شده قلمداد کنیم که درآن عناصر طبیعی و مصنوع در یک مجموعه ی متنی به خوانش مخاطب در می آیند. در میان باغ های ایرانی که هم اکنون پابرجا هستند، باغ فین نمونه ی شاخصی است که با برخورداری از ساختار کامل هندسی و موقعیت خاص جغرافیایی ـ حضور در بافت کویری ـ افق معنایی وسیعی را به خود اختصاص داده است. با اینهمه کمتر اثری را می توان یافت که به گونه ای روشمند بررسی معنایی این باغ را مدنظر قرار داده باشد. از این رو در این مجال سعی شده تا با استفاده از روش نشانه شناسی ـ که روشی کارآمد برای خوانش متن های هنری به شمار می رود ـ به بررسی ارتباط میان کالبد و معنای باغ پرداخته شود. البته ذکر این نکته نیز ضروری است که نشانه شناسی خود شامل نگره ها و نظریات متعددی است که از آن میان، الگوی پیرس با توجه به کارایی و انطباق بیشتر آن با اهداف این پژوهش برگزیده شده و معانی اولیه و ضمنی با استفاده از سه-گانه ی نشانه ای پیرس ـ نمود، موضوع و تفسیر ـ مورد بررسی قرارگرفته اند. به این ترتیب روش کلی تحقیق را باید از نوع روش های کیفی قلمداد نماییم. از جمله مهمترین نتایج این پژوهش را می توان تحلیل معنایی عناصر با استفاده از نمود، موضوع و تفسیر عنوان نمود به این صورت که عواملی هم چون رنگ، فرم، تناسبات، توازن، تنوع، توالی و تکرار در ادراک نشانه های حسی و در نتیجه دریافت اولی? حاصل از نمود باغ نقش اساسی دارند در حالیکه معانی ضمنی مرتبط با دریافتهای وجوه شمایلی و نمادینِ عناصر دلالتی باغ، در بازخوانی مصادیق و تأویل نشانه های آن نقش تعیین کننده تری دارند که البته ریش? این همه را باید در بافت فرهنگی مخاطب و مفاهیم درونی شد? ذهن او برای تفسیر متن جُست.